Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững: Hành động cho tương lai

Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là những mục tiêu quan trọng trong việc đảm bảo một tương lai bền vững cho con người và hành tinh. Việc thực hiện các biện pháp và hành động để bảo vệ môi trường và đạt được sự phát triển bền vững là một nhiệm vụ cấp bách trong thời đại hiện nay.

Chúng ta đang đối mặt với những thách thức môi trường nghiêm trọng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy thoái đất, đe dọa sức khỏe con người và hệ sinh thái.

Tầm quan trọng của bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Môi trường đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì sự tồn tại và phát triển của con người. Nó cung cấp nguồn tài nguyên quan trọng như không khí trong lành, nước sạch và đất phù hợp cho sản xuất nông nghiệp.

Tuy nhiên, các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy thoái đất đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Việc bảo vệ môi trường đồng nghĩa với việc bảo vệ cuộc sống và sự phát triển của chúng ta.

Tác động của hoạt động con người đến môi trường

Bảo vệ môi trường là một nhiệm vụ quan trọng và cấp bách của con người trong thời đại hiện nay. Môi trường không chỉ cung cấp cho chúng ta những nguồn tài nguyên thiết yếu cho sự sống và phát triển, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chúng ta.

Tuy nhiên, môi trường xanh đang phải đối mặt với nhiều vấn đề nghiêm trọng do hoạt động của con người và thiên nhiên gây ra, như biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, suy giảm đa dạng sinh học, rác thải nhựa và các sự cố môi trường.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 24% số ca tử vong trên toàn cầu có liên quan đến các vấn đề môi trường. Ngoài ra, biến đổi khí hậu được dự đoán sẽ dẫn đến hơn 250.000 ca tử vong trong khoảng thời gian từ 2030 đến 2050 do sốt rét, suy dinh dưỡng, tiêu chảy và các bệnh khác.

Việc bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của chính phủ và các tổ chức quốc tế, mà còn là trách nhiệm của mỗi cá nhân và cộng đồng. Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển kinh tế nhanh nhất khu vực và thế giới. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đi kèm với những áp lực lớn lên môi trường.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2020, Việt Nam đã tạo ra 224 triệu tấn rác rắn, trong đó có rất nhiều rác thải nhựa gây hại cho hệ sinh thái và sức khỏe con người. Ngoài ra, Việt Nam cũng phải đối mặt với các vấn đề như ô nhiễm không khí do giao thông và công nghiệp, suy thoái đất do khai thác quá mức và biến đổi khí hậu.

Phát triển bền vững vệ môi trường ở Việt Nam

Để giải quyết các vấn đề môi trường này, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách và chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia. Một trong số đó là Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2050, được Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành ký ban hành vào ngày 13/4/2022.

Chiến lược này nhằm ngăn chặn xu hướng gia tăng ô nhiễm, suy thoái môi trường; giải quyết các vấn đề môi trường cấp bách; từng bước cải thiện, phục hồi chất lượng môi trường; ngăn chặn sự suy giảm đa dạng sinh học; góp phần nâng cao năng lực chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; bảo đảm an ninh môi trường, xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, carbon thấp.

Để kiểm soát và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường từ các hoạt động con người, cần thiết thiết lập chính sách và quy định môi trường mạnh mẽ. Các chính phủ cần đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra và thực thi các quy định môi trường.

Đồng thời, sự hợp tác giữa các cơ quan chính phủ, tổ chức phi chính phủ và cộng đồng là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo tuân thủ và thực hiện hiệu quả các quy định môi trường.

Thúc đẩy sử dụng nguồn năng lượng tái tạo

Năm 2023 là một năm quan trọng đối với việc thúc đẩy sử dụng nguồn năng lượng tái tạo ở Việt Nam. Theo Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ ban hành tại quyết định số 2068, Việt Nam đặt mục tiêu tỷ trọng năng lượng tái tạo trong cơ cấu sản xuất điện lên 32% vào năm 2030 và 43% vào năm 2050.

Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần tận dụng tiềm năng của các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối và rác thải. Các nguồn năng lượng này không chỉ giúp giảm thiểu phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính và an ninh năng lượng.

Trong năm 2023, Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai các chính sách và biện pháp nhằm khuyến khích và hỗ trợ các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia vào các dự án phát triển năng lượng tái tạo.

Một số hoạt động đáng chú ý có thể kể đến như: Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về năng lượng tái tạo bởi Quốc hội; Hợp tác phát triển năng lượng tái tạo với các đối tác quốc tế như Hà Lan và Hoa Kỳ; Khuyến khích sử dụng công nghệ tiên tiến và hiệu quả trong xây dựng và vận hành các nhà máy điện tái tạo; Tìm kiếm các giải pháp để giải quyết các vấn đề về kết nối lưới điện, bảo đảm cân bằng nguồn cầu và ổn định hệ thống điện khi có sự biến động của các nguồn điện biến thiên; Nâng cao nhận thức và hưởng ứng của cộng đồng về vai trò và lợi ích của năng lượng tái tạo.

Việc tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện là một giải pháp quan trọng để phát triển bền vững ngành năng lượng của Việt Nam. Năng lượng tái tạo không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, thúc đẩy sự phát triển xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức

Theo báo cáo của UNICEF, trẻ em là nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất trước các thiên tai và biến đổi khí hậu, ảnh hưởng đến sức khỏe, giáo dục và bảo vệ của các em. Tuy nhiên, trẻ em cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống thiên tai và bảo vệ môi trường, nếu được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết.

Vì vậy, việc “Tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức” về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là một trong những mục tiêu quan trọng của Chính phủ Việt Nam và các tổ chức quốc tế trong năm 2023.

Một số hoạt động tiêu biểu được triển khai trong năm 2023 nhằm đạt được mục tiêu này là:

• Tổ chức các cuộc thi, triển lãm, chiếu phim, giao lưu, trò chơi, thực hành về bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai cho học sinh, sinh viên tại các cấp học và khu vực khác nhau (UNICEF Việt Nam, 2022).
• Tăng cường việc giảng dạy và học tập các nội dung liên quan đến bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong các chương trình giáo dục chính khóa và ngoại khóa (Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai, 2022).
• Phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí, truyền hình để tuyên truyền rộng rãi về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững cho xã hội (Hà An, 2021).
• Khuyến khích và hỗ trợ các học sinh, sinh viên tham gia vào các hoạt động tình nguyện, xã hội, cộng đồng liên quan đến bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai (UNICEF Việt Nam, 2022).
• Tổ chức các buổi đào tạo, huấn luyện, tập huấn cho giáo viên, giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục về các phương pháp giáo dục và nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững (Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai, 2022).

Những hoạt động này nhằm mong muốn góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm và hành động của cán bộ, giáo viên, giảng viên, học sinh, sinh viên trong công tác bảo vệ môi trường và phát triển bền vững; góp phần xây dựng một xã hội an toàn trước thiên tai; góp phần giữ vững ổn định và phát triển đất nước.

Nguyên tắc phát triển bền vững trong bảo vệ môi trường

Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là hai mục tiêu quan trọng của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế. Để đạt được những mục tiêu này, Việt Nam cần hợp tác đa phương và quốc tế với các đối tác trong và ngoài khu vực, đặc biệt là Liên Hợp Quốc (LHQ) và các tổ chức phi chính phủ.

Hợp tác đa phương và quốc tế giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn lực, kinh nghiệm, công nghệ và chính sách hỗ trợ bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Hợp tác cũng giúp Việt Nam tham gia vào các diễn đàn, khung pháp lý và cam kết quốc tế về các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, rác thải nhựa, bảo tồn đa dạng sinh học và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).

Một số dẫn chứng dữ liệu cho thấy sự hợp tác đa phương và quốc tế của Việt Nam trong bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong năm 2023 là:

• Việt Nam đã thực hiện Kế hoạch Hành động Quốc gia về Quản lý Chất lượng Không khí đến năm 2020, Tầm nhìn đến năm 2025, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào năm 2019. Kế hoạch này nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn, cải thiện chất lượng không khí cho người dân và góp phần thực hiện cam kết giảm nhà kính của Việt Nam theo Thỏa thuận Paris về Biến đổi Khí hậu.
• Việt Nam đã hợp tác với LHQ và các đối tác khác để triển khai các hoạt động hỗ trợ thực hiện các SDGs ở Việt Nam. Các SDGs kêu gọi hành động toàn cầu nhằm xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường và khí hậu trái đất và đảm bảo mọi người ở khắp mọi nơi có thể tận hưởng hòa bình và thịnh vượng. Việt Nam đã tích hợp các SDGs vào các chiến lược, kế hoạch và chương trình phát triển quốc gia và địa phương.
• Việt Nam đã tham gia vào nhiều sáng kiến, dự án và chương trình hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Ví dụ, Việt Nam đã tham gia vào Chương trình Môi trường Châu Á – Thái Bình Dương (PEMSEA), một cơ chế hợp tác đa phương nhằm quản lý bền vững các vùng ven biển và hải đảo. Việt Nam cũng đã tham gia vào Hội nghị Cấp cao về Biển Đông (EMC), một diễn đàn hợp tác quốc tế nhằm thúc đẩy hòa bình, an ninh và phát triển bền vững ở Biển Đông.

Như vậy, hợp tác đa phương và quốc tế là một trong những yếu tố then chốt trong công tác bảo vệ môi trường và phát triển bền vững của Việt Nam. Việt Nam sẽ tiếp tục nâng cao vai trò và trách nhiệm của mình trong các khung hợp tác quốc tế, đồng thời tận dụng các cơ hội và thách thức để phát huy tiềm năng và lợi thế của mình trong lĩnh vực này.

Vũ Phong Energy Group