Xây dựng nhà máy tái chế tấm pin mặt trời tại Việt Nam: Đâu là thời điểm chín muồi?

Nhà máy tái chế tấm pin mặt trời đang trở thành một nhu cầu cấp thiết khi ngành năng lượng mặt trời phát triển mạnh mẽ. Khi điện năng lượng mặt trời bùng nổ, bên cạnh những lợi ích thiết thực, vấn đề rác thải từ các tấm pin năng lượng mặt trời hết vòng đời sử dụng cũng được nhiều người quan tâm. Không ít người đã đặt ra câu hỏi tại sao Việt Nam chưa có nhà máy tái chế tấm pin mặt trời khi tỷ lệ thu hồi, tái chế được khẳng định lên đến 93-95%, khi nào là thời điểm chín muồi để xây dựng các nhà máy này…

• Cấu tạo pin năng lượng mặt trời và sơ đồ nguyên lý
• Điện mặt trời Tây Nguyên: Biến bất lợi thành ưu thế
• Diễn đàn cấp cao về Năng lượng Việt Nam

Nguồn tài nguyên cho ngành công nghiệp tái chế tấm pin mặt trời

Với định hướng ưu tiên phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, nguồn năng lượng sạch và các chính sách ưu đãi của Chính phủ trong lĩnh vực năng lượng tái tạo nói chung, năng lượng mặt trời nói riêng, điện mặt trời đã có những bước tăng trưởng mạnh mẽ, vượt bậc trong 2 năm 2019-2020. Từ mức không đáng kể trong cơ cấu nguồn điện vào đầu năm 2018, đến cuối năm 2020, tổng công suất lắp đặt điện mặt trời trên cả nước đã đạt khoảng 19.400 MWp (tương đương 16.500 MW) – chiếm khoảng 25% tổng công suất lắp đặt nguồn điện của hệ thống điện quốc gia, góp phần quan trọng đảm bảo cung cấp điện cho hệ thống điện Việt Nam.

• Vũ Phong Hướng phát triển mới của ngành năng lượng Việt Nam
• Cách phân biệt chất lượng tấm pin năng lượng mặt trời nào tốt

Đến khi hết vòng đời sử dụng, những tấm pin mặt trời này sẽ trở thành nguồn tài nguyên hấp dẫn cho ngành công nghiệp tái chế. Trong mỗi tấm thu năng lượng mặt trời, tỷ trọng kính cường lực chiếm khoảng 65%, khung chiếm khoảng 20%, các tế bào quang điện khoảng 6-8% và chúng đều có thể tái chế, thu hồi để tái sản xuất (Xem thêm tại bài viết Tái chế tấm pin mặt trời: Lợi ích kinh tế lẫn môi trường). Chúng có thể được tái chế để tạo ra những tấm pin mới hoặc sử dụng trong các ngành công nghiệp khác như làm nguồn nguyên liệu chế tạo pin năng lượng mặt trời cho xe điện, góp phần giảm chi phí lắp đặt điện năng lượng mặt trời trong tương lai.

Lợi ích kinh tế từ tái chế tấm pin mặt trời

Tái chế pin mặt trời: Thách thức và cơ hội cho ngành công nghiệp xanh Việt Nam

Trong bối cảnh năng lượng tái tạo đang phát triển mạnh mẽ, tái chế pin mặt trời trở thành một vấn đề cấp thiết. Tuy nhiên, tại Việt Nam, ngành công nghiệp này vẫn chưa được phát triển đúng mức. Câu hỏi đặt ra là: vì sao Việt Nam chưa có những nhà máy tái chế pin mặt trời hiện đại, trong khi đây là một xu hướng quan trọng trên toàn cầu, góp phần bảo vệ môi trường và tiết kiệm chi phí sản xuất?

Trên thế giới, đã có nhiều ví dụ thành công về việc tái chế tấm pin mặt trời. Điển hình như nhà máy thuộc Tập đoàn Veolia tại Rousset, miền Nam nước Pháp, được khai trương năm 2018. Ngay trong năm đầu tiên, họ đã ký kết hợp đồng với tổ chức PV Cycle để tái chế 1.300 tấn tấm pin mặt trời, với công suất hiện tại đạt 40 tấn mỗi năm. Tương tự, The Reiling Group, một doanh nghiệp đa quốc gia với 12 cơ sở tại Đức và 4 cơ sở quốc tế, cũng đang tiên phong trong lĩnh vực này tại châu Âu.

Tại châu Á, Hàn Quốc đã sớm nhận ra tiềm năng của ngành công nghiệp này. Năm 2017, một cơ sở tái chế chất thải mô đun PV đã được Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc thành lập ở phía bắc tỉnh Chung cheong. Đây là một bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển năng lượng sạch của quốc gia này.

Đối với Việt Nam, việc chưa phát triển các nhà máy tái chế pin mặt trời có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Một trong số đó là sự thiếu hụt công nghệ và kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, với xu hướng Make in Vietnam đang được đẩy mạnh, đây có thể là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các tổng thầu EPC, đầu tư vào lĩnh vực này. Việc kết hợp tái chế pin mặt trời với các dự án nhà máy điện gió và các hệ thống lưu trữ năng lượng hiện đại có thể tạo ra một hệ sinh thái năng lượng tái tạo hoàn chỉnh, đóng góp đáng kể vào sự phát triển bền vững của đất nước.

• Điện mặt trời “phủ xanh” nhà máy nhựa
• LG xây dựng nhà máy pin mặt trời 500MW tại Alabama
• Pin mặt trời có phải năng lượng tương lai hay rác thải tiềm tàng?

Tái chế tấm pin mặt trời tại nhà máy của The Reiling Group (Nguồn: Reiling Group)

Hướng tới tương lai với Nhà máy pin năng lượng mặt trời tái chế

Trong bối cảnh sản xuất xanh đang trở thành xu hướng toàn cầu, việc phát triển nhà máy pin năng lượng mặt trời tái chế tại Việt Nam đang là một chủ đề được quan tâm. Mặc dù ngành điện mặt trời ở Việt Nam còn khá non trẻ so với thế giới, chỉ mới phát triển mạnh trong vài năm gần đây, nhưng việc chuẩn bị cho tương lai là điều không thể bỏ qua.

Hiện tại, vòng đời sử dụng của một tấm pin mặt trời kéo dài khoảng 25 năm. Trên thế giới, nhiều nhà máy vẫn đang sử dụng pin mặt trời từ những năm 1970, 1980. So với quy mô sản xuất, lượng tấm pin cần xử lý còn khá ít và chủ yếu do khiếm khuyết hoặc hỏng hóc. Theo nhiều chuyên gia trong ngành, đây chính là lý do chính khiến các doanh nghiệp Việt chưa mặn mà với nguồn tài nguyên từ “rác thải” này.

Tuy nhiên, việc quan tâm đến vấn đề tái chế pin mặt trời sau khi hết vòng đời là rất cần thiết. Điện năng từ mặt trời giúp giảm phát thải khí thải đến 90% so với các nguồn năng lượng truyền thống. Khi được tái chế, các tấm pin mặt trời sẽ trở thành những sản phẩm “double green”, góp phần vào mục tiêu net-zero và phát triển bền vững.

Đây sẽ là cơ hội cho những doanh nghiệp biết “đón đầu” xu hướng, như Vũ Phong Energy Group, khi phát triển điện mặt trời nói riêng và năng lượng tái tạo nói chung đang là xu hướng toàn cầu. Tại khu vực Đông Nam Á, ngoài Việt Nam, điện gió và điện mặt trời cũng phát triển mạnh ở nhiều quốc gia như Thái Lan, Singapore, Indonesia, Malaysia.

Ông Nguyễn Quang Huân – Ủy viên Hội đồng tư vấn Khoa học, Giáo dục và Môi trường, nhận định: “Khi chúng ta đã tái chế được các tấm thu năng lượng mặt trời, thì các tấm thu hết tuổi thọ sẽ là nguyên liệu đầu vào có giá trị cao mà không phải “chỉ có vứt đi, không thể tái chế” và lĩnh vực tái chế thu năng lượng mặt trời sẽ bùng nổ vô cùng mạnh mẽ”.

Đây sẽ là thời điểm tốt để nghiên cứu những chính sách, cơ chế phù hợp nhằm thúc đẩy xây dựng ngành công nghiệp tái chế tấm pin trong tương lai. Đây cũng sẽ là thời điểm để các doanh nghiệp tiến hành chuẩn bị những nền tảng cần thiết, sẵn sàng đón đầu cơ hội “biến rác thành tiền”. Các doanh nghiệp cần xem xét việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như I-REC, RECS, CBAM và tập trung vào các yếu tố ESG trong chiến lược phát triển của mình.

Xem thêm:

• Phát triển các nguồn năng lượng sạch – một giải pháp bảo vệ môi trường
• Tận dụng năng lượng tái tạo: Chiến lược thắng kép cho ngành chế biến thủy hải sản
• TP. Hồ Chí Minh cần cơ chế phát triển đột phá để tiên phong trung hòa phát thải

Vũ Phong Energy Group