Pin mặt trời là rác thải tiềm tàng? hay năng lượng tương lai

“Pin năng lượng mặt trời – năng lượng tương lai hay Pin mặt trời là rác thải tiềm tàng?” là chủ đề chương trình tọa đàm trực tuyến do Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) mới tổ chức. Ông Trịnh Minh Tuynh Tú – Ủy viên HĐQT Công ty CP Điện mặt trời Vũ Phong (Vũ Phong Solar) – là một trong ba khách mời của buổi tọa đàm này. Cuộc thảo luận này nhằm đánh giá tác động môi trường và khả năng đạt Net-zero của ngành năng lượng tái tạo.

• Có nên lắp điện năng lượng mặt trời không, bao lâu hoàn vốn?
• DPPA thí điểm : Người dùng sắp được mua điện tái tạo trực tiếp từ đơn vị phát điện, không qua EVN
• Phát triển bền vững năng lượng tái tạo tại Việt Nam: Bài toán về tính linh hoạt của hệ thống điện và hệ thống lưu trữ năng lượng

Pin năng lượng mặt trời: Vàng đen mới hay rác thải nguy hại?

Buổi tọa đàm còn có sự tham gia của ông Trần Đình Sính – Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) và PGS. TS. Trần Anh Tuấn – Trưởng Bộ môn Quản lý Môi trường, Đại học Khoa học Huế. Các chuyên gia thảo luận về các vấn đề ESG liên quan đến năng lượng mặt trời và tác động của nó đối với mục tiêu phát triển bền vững.

Vấn đề xử lý các tấm pin năng lượng mặt trời sau khi hết vòng đời sử dụng đã được cộng đồng quan tâm thời gian qua, đặc biệt là sau phát biểu của một Đại biểu Quốc hội ngay tại nghị trường trong phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV. Chương trình tọa đàm trực tiếp được thực hiện nhằm giải đáp tất cả các vấn đề về kỹ thuật, dư luận xã hội xung quanh việc bùng nổ pin năng lượng mặt trời. Liệu điện mặt trời có là “tội đồ” như nhiều ý kiến đồn thổi? Đây là một vấn đề quan trọng khi xem xét việc đặt điện mặt trời và điện gió trong chiến lược năng lượng quốc gia.

Theo PGS. TS. Trần Anh Tuấn, việc dư luận đặt ra nhiều câu hỏi về pin mặt trời là một tín hiệu tích cực vì đã có ngày càng nhiều người quan tâm về môi trường. Về cách gọi “pin mặt trời”, ông Tuấn cho rằng do việc chuyển ngữ không chính xác nên dễ gây nhầm lẫn với các loại pin điện hóa (pin ắc-quy, pin dùng trong các thiết bị điện tử…). Các loại pin này được xem là rác thải nguy hại vì trong đó có nhiều kim loại nặng và có a-xít. “Solar panel” nên được dịch là tấm pin quang năng, tấm năng lượng mặt trời vừa chính xác vừa giúp tránh gây nhầm lẫn. Việc hiểu đúng về các tấm pin này có thể giúp thúc đẩy các dự án Make in Vietnam trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

• Xu hướng lắp đặt năng lượng mặt trời cho các công trình công cộng
• Hợp tác phát triển 3,5 MWp điện mặt trời trên chuỗi nhà máy nhựa Quang Quân
• Giảm phát thải khí nhà kính, trung hòa carbon và những thuật ngữ bạn nên biết

Giải mã tuổi thọ tấm quang năng và khả năng tái chế trong hệ thống điện mặt trời

Trả lời câu hỏi về tuổi thọ đích thực của tấm pin mặt trời, ông Trịnh Minh Tuynh Tú chia sẻ, mới đây, ở Mỹ đã công bố công trình của First Solar hoàn thành thử nghiệm 25 năm, từ năm 1995. Sau 25 năm, hiệu suất của các tấm quang năng này là hơn 85% so với ban đầu. Đáng nói, thời điểm năm 1995, công nghệ quang điện chưa phát triển như hiện tại. Hiện các vật liệu, công nghệ quang điện rất phát triển nên hoàn toàn có thể tự tin về tuổi thọ của tấm quang năng là trên 25 năm. Ông Tú cho biết thêm, các nhà sản xuất tấm quang năng hiện nay đều cam kết hiệu suất trên 80% sau 25 năm, trong đó các nhà sản xuất Tier 1 cam kết hiệu suất 84%. Điều này góp phần tiết kiệm chi phí và tăng hiệu quả của các dự án điện mặt trời.

Theo chia sẻ của ông Trần Đình Sính, các tấm quang năng từ khi lắp đặt điện trên vệ tinh vào những năm 1970 đến giờ vẫn làm việc tốt. Nói tuổi thọ tấm quang năng 20-25 năm là nói về hiệu suất, nghĩa là tuổi thọ về kinh tế; còn tuổi thọ về vật lý hoàn toàn có thể dài hơn. Khi hiệu suất của tấm quang năng xuống thấp, người dùng không còn thấy hiệu quả kinh tế nên không sử dụng, chứ không phải chúng bị hỏng, không sử dụng được. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các nhà máy điện mặt trời quy mô lớn.

PGS. TS. Trần Anh Tuấn cho biết thêm, ở châu Âu, từ khoảng năm 2000 đã phát triển các nhà máy điện mặt trời (solar farm). Đến nay, hiệu suất tấm quang năng ở các nhà máy này còn rất cao. Do vậy, ở một số nước châu Âu như Bỉ, Đức có chương trình tái sử dụng các tấm quang năng này để sạc xe điện, dùng trong tòa nhà phức hợp để cung cấp điện cho các tòa nhà… thay vì tái chế hay chôn lấp. Các giải pháp này góp phần vào việc bảo vệ môi trường và thúc đẩy sản xuất xanh.

Các khách mời cũng phân tích chi tiết cấu tạo của tấm năng lượng mặt trời và các tế bào quang điện, đồng thời khẳng định tỷ lệ thu hồi, tái chế tấm quang năng rất cao, lên đến 93-95%. Theo PGS. TS. Trần Anh Tuấn, tỷ lệ kim loại nặng trong các tấm quang năng chỉ chiếm khoảng 1% và chỉ khi chôn lấp tấm quang năng, các kim loại này mới có khả năng phát tán ra ngoài môi trường. Tuy nhiên, do tỷ lệ thành phần có thể tái chế rất cao nên ngay từ đầu vấn đề tái sử dụng, tái chế tấm quang năng đã được xác định. Điều này mở ra cơ hội cho các dự án Make in Vietnam trong lĩnh vực tái chế pin năng lượng mặt trời.

Tái chế tấm quang năng: Cơ hội kinh doanh và bảo vệ môi trường trong lĩnh vực điện năng lượng mặt trời

Thực tế, việc tái chế tấm quang năng đã được các nước trên thế giới thực hiện. Một nhà máy tái chế ở miền Nam nước Pháp năm 2018 đã xử lý 1.400 tấn tấm quang năng – tương đương với số lượng tấm quang năng đã hết sử dụng ở nước này. Dự kiến đến năm 2022, nhà máy sẽ tăng công suất lên 4.000 tấn/năm. Hiện có khoảng 72 công ty tái chế tấm quang năng trên thế giới, thuộc 18 quốc gia – thông tin từ ông Trần Đình Sính. Điều này mở ra triển vọng mới cho ngành lắp đặt điện mặt trời và hệ thống điện mặt trời.

Giải thích lý do chưa có nhà máy tái chế tấm năng lượng mặt trời tại Việt Nam, ông Trịnh Minh Tuynh Tú cho rằng do tuổi thọ và vòng đời của tấm quang năng rất dài (có thể lên đến 30-50 năm nếu tính hết vòng đời), giai đoạn đầu số lượng thải loại quá ít nên chưa đủ để đầu tư riêng nhà máy với dây chuyền quy mô cho việc tái chế. Đồng ý kiến với ông Tú, ông PGS. TS. Trần Anh Tuấn cho rằng nếu bây giờ xây dựng các nhà máy tái chế thì sẽ chưa có nguyên liệu đầu vào cho các nhà máy này. Hiện tại, quan trọng nhất là Nhà nước cần làm rõ các thông tin liên quan đến cách tái sử dụng, tái chế cũng như các thành phần của tấm năng lượng mặt trời để mọi người hiểu rõ đó không phải chất thải nguy hại. Ngược lại, đó chính là tài nguyên đầu vào của các nhà máy tái chế sau này, để có các nguyên vật liệu phục vụ cho việc sản xuất tấm quang năng mới hoặc cho ngành công nghiệp xe điện… Điều này có thể giúp giảm chi phí lắp đặt điện năng lượng mặt trời trong tương lai.

• [CHIA SẺ] Chần chừ lắp đặt điện mặt trời vì nhiều mối phân vân
• Pin mặt trời là rác thải tiềm tàng? hay năng lượng tương lai

Cuối buổi tọa đàm, các khách mời còn trao đổi về trách nhiệm của các bên trong việc thu hồi tấm quang năng đã qua sử dụng. Điều này có thể ảnh hưởng đến tương lai của điện mặt trời mái nhà và các dự án lắp đặt điện năng lượng mặt trời quy mô lớn.

Vũ Phong Energy Group