Tài chính xanh cho doanh nghiệp – Cơ hội vốn rẻ và lợi thế cạnh tranh bền vững.

Tài chính xang đang dần trở thành động lực cốt lõi trong hành trình chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Việc tiếp cận tài chính xanh không chỉ giúp giảm chi phí vốn, mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh dài hạn, giúp doanh nghiệp nâng cao từ nguồn lực tới hình ảnh trên thị trường. Khi dần chuyển dịch sang vận hành xanh và tiếp cận nguồn tài chính xanh, doanh nghiệp sẽ được hưởng nhiều lợi ích quan trọng và có vị thế vững chắc trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt. aaa

Khái niệm tài chính xanh

Tài chính xanh bao gồm các công cụ và phương pháp tài chính nhằm tạo điều kiện cho sự bền vững về môi trường và tạo điều kiện chuyển đổi sang nền kinh tế ít carbon. Bằng cách đầu tư quỹ thị trường tài chính vào lĩnh vực bảo vệ môi trường, tài chính xanh cố gắng kết nối nền kinh tế xanh với tài chính truyền thống. Các sản phẩm tài chính xanh được phân loại thành ba phần chính, bao gồm tài chính bán lẻ như tín dụng xanh, tài chính tài sản như hỗ trợ xanh và quỹ carbon, và tài chính doanh nghiệp như đầu tư xanh và trái phiếu xanh (Soundarrajan & Vivek, 2016). Thông qua các công cụ tài chính theo định hướng thị trường như tín dụng xanh, tài chính xanh là điều cần thiết để thúc đẩy quá trình chuyển đổi kinh tế theo hướng tăng trưởng kinh tế xanh và thân thiện với môi trường hơn. (Theo Tạp chí nghiên cứu Tài chính kế toán, 2024)

Để doanh nghiệp/ cá nhân tiếp cận và sử dụng nguồn tài chính xanh, bản chất doanh nghiệp/ dự án phải xanh và bền vững

Do đó, để doanh nghiệp/ cá nhân tiếp cận và sử dụng nguồn tài chính xanh, bản chất doanh nghiệp/ dự án phải xanh và bền vững. Bên cạnh đó, việc đo lường tác động tích cực của doanh nghiệp/ dự án cũng cần minh bạch và chuyên nghiệp, điều này cực kỳ quan trọng nếu doanh nghiệp muốn tiếp cận nguồn vốn xanh và tiên phong trong hành trình chuyển đổi. Từ đó, có thể thấy tài chính xanh vừa là tiền đề và động lực, vừa là kết quả của việc doanh nghiệp thực hành ESG, dần dịch chuyển sang việc sản xuất, vận hành xanh – bền vững.

Lợi ích tài chính xanh đối với doanh nghiệp

Tiếp cận tài chính xanh mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp. Trước hết, doanh nghiệp có thể giảm chi phí vốn nhờ các khoản vay ưu đãi với lãi suất thấp hơn so với tín dụng truyền thống. Điều này giúp tiết kiệm đáng kể chi phí đầu tư trong giai đoạn đầu của dự án.

Ưu đãi tài chính xanh tại Việt Nam từ một số ngân hàng – Cập nhật năm 2025

Bên cạnh đó, việc sử dụng nguồn vốn xanh giúp nâng cao khả năng cạnh tranh khi doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi mà các tiêu chuẩn ESG ngày càng trở thành điều kiện bắt buộc. Không chỉ dừng lại ở chuẩn mực đánh giá nội bộ, các doanh nghiệp Việt Nam còn phải đối mặt với cơ chế CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) của Liên minh châu Âu – một hình thức thuế biên giới đánh vào lượng khí thải carbon ẩn trong hàng hóa nhập khẩu.

Tài chính xanh cũng mở ra cơ hội tiếp cận các quỹ đầu tư quốc tế như IFC, ADB hay Green Climate Fund. Các nhà đầu tư này thường ưu tiên doanh nghiệp có chiến lược phát triển bền vững và lộ trình giảm phát thải rõ ràng, minh bạch.

Không chỉ dừng lại ở khía cạnh tài chính, việc ứng dụng tài chính xanh còn thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ, áp dụng giải pháp sản xuất sạch và phát triển năng lượng tái tạo. Hơn nữa, doanh nghiệp có thể xây dựng hình ảnh thương hiệu gắn liền với trách nhiệm môi trường và phát triển bền vững, qua đó tạo lợi thế lớn trong hoạt động marketing và truyền thông.

Tài chính xanh tại Việt Nam – Thực trạng và chính sách

Thực trạng tài chính xanh tại Việt Nam

Tại Việt Nam, mặc dù “tài chính xanh” đã được nhắc đến trong nhiều chiến lược quốc gia, nhưng trên thực tế vẫn chưa được triển khai rộng rãi. Các dự án xanh hiện nay chủ yếu tập trung ở những doanh nghiệp lớn hoặc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong khi khối doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế tiếp cận. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn nhận được nhiều sự hỗ trợ quốc tế quan trọng, tiêu biểu như cam kết 15,5 tỷ USD trong khuôn khổ JETP, hay mô hình “blended finance” do ADB và IFC triển khai.

Để có thể tiếp cận các nguồn vốn này, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và báo cáo minh bạch. Các tài liệu quan trọng bao gồm báo cáo CCRA (Climate Change Risk Assessment ) hoặc TCFD (Task Force on Climate-Related Financial Disclosures), lộ trình giảm phát thải cụ thể, bộ dữ liệu MRV (Measurement, Reporting, Verification) minh bạch và báo cáo ESG theo chuẩn ISSB. Đây là những điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn nhận vốn quốc tế, thay vì chỉ phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng trong nước.

Để có thể tiếp cận các nguồn vốn xanh, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và báo cáo minh bạch.

Chính sách liên quan tới tài chính xanh

Về mặt chính sách, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quan trọng nhằm thúc đẩy tài chính xanh.

• Luật Bảo vệ Môi trường 2020 có hiệu lực từ 01/01/2022 đã quy định 7 loại tài chính xanh tại Điều 149 và 10 loại trái phiếu xanh tại Điều 150. Luật này điều chỉnh hoạt động của các ngân hàng hướng tới sự bền vững và có trách nhiệm với môi trường.
• Quyết định 21/2025/QĐ-TTg quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án phân loại xanh, đánh dấu một bước tiến quan trọng.

Nghị định số 08/2022/NĐ-CP (Điều 154) quy định Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng tiêu chí môi trường để xác nhận dự án được cấp tín dụng xanh và phát hành trái phiếu xanh.
Ngoài ra, các chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, chương trình hành động thực hiện Thỏa thuận Paris, cùng đề án phát triển ngân hàng xanh do Ngân hàng Nhà nước ban hành đều góp phần hoàn thiện khung pháp lý.

Doanh nghiệp cần làm gì để tiếp cận tài chính xanh

Để tận dụng cơ hội từ tài chính xanh, doanh nghiệp cần thực hiện một số bước quan trọng. Trước hết, cần đánh giá hiện trạng hoạt động sản xuất kinh doanh và xác định những dự án có tiềm năng “xanh hóa”, chẳng hạn như đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà hoặc cải tiến công nghệ sản xuất sạch.

Song song đó, doanh nghiệp phải chuẩn hóa hồ sơ pháp lý và các báo cáo ESG theo chuẩn quốc tế để đáp ứng yêu cầu minh bạch từ các tổ chức tài chính.

Tiếp theo, việc lựa chọn công cụ tài chính xanh phù hợp là rất cần thiết. Doanh nghiệp có thể cân nhắc tín dụng xanh từ ngân hàng thương mại, phát hành trái phiếu xanh hoặc tiếp cận các quỹ đầu tư. Cuối cùng, hợp tác với các đối tác tư vấn chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp gia tăng cơ hội tiếp cận vốn và rút ngắn quá trình chuẩn bị.

Đối tác đáng tin cậy giúp doanh nghiệp tiếp cận tài chính xanh

VP Carbon là công ty thành viên của Vũ Phong Energy Group – Công ty hàng đầu về phát triển năng lượng sạch tại Việt Nam. VP Carbon chuyên cung cấp các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp giảm phát thải khí nhà kính ở cả 3 phạm vi một cách hiệu quả với lộ trình rõ ràng và minh bạch. VP Carbon cùng đồng hành với doanh nghiệp trên hành trình hướng tới Net-Zero thông qua các dịch vụ liên quan đến giảm phát thải, chứng nhận năng lượng tái tạo, tín chỉ carbon và báo cáo ESG,… Từ đó, giúp doanh nghiệp chuyển đổi xanh từng bước chắc chắn, rõ ràng, thu hút nhà đầu tư và đối tác quốc tế, mang tới lợi thế cạnh tranh bền vững.